Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yürütülen emeklilik sistemi, milyonlarca vatandaş tarafından yakından takip edilmektedir. İş hayatı olsun olmasın pek çok kişi emeklilik şartlarını merak eder. Bu kapsamda genel olarak yaş, sigortalılık süresi ve prim şartlarının yerine getirilmesi gerektiğini belirten Sosyal Güvenlik Kurumu, bazı durumlarda ise bu şartların esnetilebileceğini bildirmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu vatandaşların mağdur olmalarını engellemek amacı ile emeklilik sistemi dahilinde bazı ayrıcalıklar tanımlamaktadır. Bu kapsamda malulen emeklilik uygulamasının da ayrıcalıklar arasında yer aldığı bilinmektedir. Peki, kimler malulen emekli olabilir? Malulen emeklilik şartları nelerdir?
Malulen Emeklilik Şartları Nelerdir?
Malulen emeklilik; çalışan kişilerin sağlık problemleri, fiziksel rahatsızlıklar, tedavisi mümkün olmayan hastalıklar yaşaması sebebiyle iş gücünde azalmanın meydana gelmesi sonucunda faydalandığı bir sistemdir. Malulen emekliliğe sebep olabilecek durumlar çok çeşitli olabilir. Fakat bu sebeplerin ortak noktası, çalışan kişinin iş gücünde azalmanın meydana gelmesidir. Malulen emeklilik sebepleri; herhangi bir sebep kaynaklı hastalık, iş kazası ya da meslek hastalığı olabilir. Kişinin iş gücünde meydana gelen azalma; mevcut işine devam etmesini ya da yeni iş bulmasını zorlaştırabileceği gibi imkansız hale getirebilir. Bu durum sonucunda çalışan kişide gelir kaybı ve bir mağduriyet söz konusu olur. Malulen emeklilik sisteminin amacı da çalışan kişide meydana gelebilecek olan mağduriyetlerin bertaraf edilmesini sağlamaktır. Malulen emeklilikten yararlanabilmenin şartları şu şekildedir:
- Malulen emeklilikten yararlanacak olan kişinin, gelir kaybında ve iş gücü azalmasındaki kayıp oranının %60 ve üzeri olması gerekir. Ya da malulen emeklilikten yararlanacak olan kişinin, iş gücünde tamamen kayıp yaşanması gerekir.
- Malulen emeklilikten yararlanacak olan kişinin, sigortalı olarak en az 10 yıl çalışmış olması gerekir. Sigorta giriş tarihinden itibaren 10 yıl geçmesi yeterli değildir. Bu 10 yıllık süre zarfında fiilen çalışmış olmak gerekir. Fakat bu şart, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan kişiler bakımından geçerli bir şart değildir. Başkasının sürekli bakımına muhtaç olan kişinin bu durumunun, tam teşekküllü hastaneden alınmış sağlık kurulu raporu ile ispatlanmış olması gerekir.
- Malulen emeklilikten yaralanacak olan kişinin, 1800 gün prim ödemesi şartını yerine getirmiş olması gerekir. Fakat bu şart, başka birinin bakımına muhtaç olan ya da %60’tan fazla bir oranda maluliyete sahip olan kişiler bakımından geçerli bir şart değildir.
- Malulen emeklilikten yararlanacak olan kişinin iş gücünde azalmaya ya da kayıp yaşanmasına sebep olan durumun, sigortalı çalışma tarihinden sonra meydana gelmiş olması gerekir.
- Malulen emeklilikten yararlanacak olan kişinin, bu sisteme başvurabilmesi için işten ayrılması gerekir.
Bu şartları sağlayan kişi malulen emeklilik maaşı alma hakkı kazanır.
malulen emeklilik şartları nelerdir? hangi hastalıkları kapsar? tüm detayları! 2023Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu, başvuru yapacak olan kişinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne yapılmalıdır. Malulen emeklilik sisteminden yararlanmak adına başvuru yapacak olan kişiye öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sevk yazısı verilir. Sevk yazısını alan kişi, devlet üniversitesi hastanelerine, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerine bu hastanelerin söz konusu olmaması halinde ise devlet hastanelerine müracaat eder. Bu hastanelerden birine yapılan müracaat ve gerekli muayenenin gerçekleştirilmesi sonucunda ise şartları sağlayan başvuru sahibine emeklilikten malul olduğuna ilişkin rapor verilir. Sağlık kurulu raporunun alınması akabinde malulen emeklilik başvurusu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu’na gönderilir. Malulen emeklilik hakkının kazanılıp kazanılmadığına ilişkin kararı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu verir.
Malulen Emeklilik Başvurusu İçin Gerekli Olan Evraklar Nelerdir?
Malulen emeklilik başvurusu için gereken belgeler; çalışan ve malulen emekli olmak isteyen kişinin, ne tür bir çalışan olduğuna göre değişkenlik gösterir. Malulen emeklilik başvurusu için gerekli olan evraklar, şu şekilde iki gruba ayrılır.
- Bir hizmet sözleşmesine bağlı olarak çalışanlar, kendi adına ve namına işletme işletenler ya da köy ve mahalle muhtarları bakımından gerekli olan belgeler:
- Sigortalı işten ayrılış belgesi
- Tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi
- Kamu görevlileri bakımından gerekli olan belgeler:
- Malulen emeklilik durumunun tespit edilmesi için gerekli olan sağlık kurulu raporu
- Malulen emeklilik sisteminden yararlanacak olan kişinin bizzat, vekaleten ya da kurum aracılığı ile yaptığı malulen emeklilik başvurusu
- Malulen emekliliğe sevke ilişkin sevk onayı
- Malulen emeklilik başvurusu yapacak olan kişinin işe giriş belgesi
- Malulen emeklilik başvurusu yapacak olan kişinin işe giriş sağlık raporu ya da beyanı
- Malulen emeklilik başvurusu yapacak olan kişinin işten ayrılış bildirgesi
Malulen Emeklilik Maaşı Bağlanan Kişi, Daha Sonra Çalışabilir Mi?
Malulen emeklilik maaşı alan kişinin çalışmaya başlaması durumunda almakta olduğu maaş kesilir. Bu durum, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenleme altına alınmıştır.
Malulen Emeklilik Hangi Sağlık Sorunları Sebebi ile Söz Konusu Olur?
Malulen emeklilik maaşı alabilmek için olması gereken hastalıklar listesi, Sosyal ve Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanır. Malulen emeklilik sisteminde faydalanabilmek için var olması gereken hastalık grupları şu şekildedir:
- Psikiyatrik hastalıklar
- Göz hastalıkları
- Nörolojik hastalıklar
- Hematolojik hastalıklar
- Kalp – damar hastalıkları
- Enfeksiyon hastalıkları
- Dermatolojik hastalıklar
- Onkolojik hastalıklar
- Romatolojik hastalıklar
- Göğüs hastalıkları
- Gastroenterolojik hastalıklar
- Boğaz hastalıkları
- Travmatolojik hastalıklar
Bu hastalık gruplarına örnek olarak verilebilecek bazı hastalıklar şu şekildedir: Şeker hastalığı, demans hastalığı, epilepsi, şizofreni, beyin tümörü, MS hastalığı, AIDS hastalığı, solunum sistemine ilişkin hastalıklar, kanser vs.
Malulen Emeklilik Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir?
Malulen emeklilik maaşının kesilmesi kapsamında sayılabilecek olan durumlar şu şekildedir:
- Malulen emeklilik maaşı alan kişinin, sigortalı olarak bir işte çalışması durumunda malulen emeklilik maaşı kesilir.
- Malulen emeklilik maaşı alan kişiye yapılan sağlık kontrolü sonrasında malulen emekliliğe sebep olan durumun ortadan kalktığının görülmesi halinde malulen emeklilik maaşı kesilir.
- Malulen emeklilik maaşı alan kişiye yapılan sağlık kontrolü sonrasında malulen emekliliğe sebep olan duruma hiç sahip olmadığının anlaşılması durumunda emeklilik maaşı kesilir. Bu durumun var olduğunun anlaşılması halinde kişinin maaşının kesilmesinin yanı sıra ödenmiş olan maaş da faizi ile birlikte geri alınır.
Malulen Emeklilik İçin Gerekli Olan Sağlık Kurulu Raporunun Bir Kez Alınması Yeterli Midir?
Malulen emeklilik için alınan Sağlık Kurulu raporunun bir kez alınmasının yeterli olup olmadığı, Sağlık Kurulu’nun vereceği karara bağlı olan bir durumdur. Sağlık Kurulu, sağlık raporunun bir kez alınmasını yeterli görebileceği gibi belirli aralıklarla kontrol muayene şartı getirilmesini de öngörebilir. Belirli aralıklarla kontrol muayene şartı getirilmesi halinde kişiye bir kontrol muayene tarihi verilir. Kişinin, kontrol muayenesi öngörülen tarihte muayene olması ve durumunun devam etmesi halinde ise yeni Sağlık Kurulu raporu alması gerekir. Verilen tarihte kontrol muayenesi şartının yerine getirilmemesi halinde malulen emeklilik maaşı kesilir.
malulen emeklilik şartları nelerdir? hangi hastalıkları kapsar? tüm detayları! 2023Malulen Emeklilik İçin Sadece Hastane Raporu Yeterli Midir?
Malulen emeklilik için salt hastane raporu yeterli değildir. Sağlık raporu alacak olan kişinin; devlet üniversitesi hastanelerine, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerine ya da devlet hastanelerine başvurması gerekir. Bu hastanelerden alınan sağlık kurulu raporu ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüklerine başvurulması gerekir. Söz konusu başvuru, Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilir. Bu aşamalar akabinde Sağlık Kurulu malulen emekliliğe ilişkin karar verir. Sağlık Kurulu’ndan olumlu karar çıkması sonrasında ise kişi, malulen emeklilik maaşı almaya hak kazanır.
Malulen Emeklilik, Vergi İndirimi Sağlar Mı?
Malulen emeklilik, vergi indirimi imkanı sağlayabilir. Bu imkandan yararlanmak isteyen kişinin, Sağlık Kurulu raporu ile birlikte Vergi Dairesi’ne başvurması gerekir.
