Son zamanların en çok konuşulan konularından biri haline gelen ‘rayiç bedel’, ev fiyatlarını, dolayısıyla da alınabilecek olan kredilerin üst limitlerini etkiledi. Bu da Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ortaklaşa yürüttüğü konut projesi kapsamında verilen faiz indirimli konut kredisinden vatandaşların yararlanmasına engel olmaya başladı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ortaklaşa yürüttüğü konut projesi kapsamında rayiç bedellerin yanlış gösterilmiş olması ortaya çıkarken; bu durumun sadece kredi çekene değil, aynı zamanda evi satana da pek çok sorun yaratabileceği ortaya çıktı. Başka bir deyişle, rayiç bedelinin doğru gösterilmemesinin ne gibi sorunlar ortaya çıkaracağı netleşti. Özellikle evin elden gitmesine kadar büyüyen bu problemlere karşı Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bakış açısı ise, çok net.
TAPU HARCI, RAYİÇ BEDELİN DOĞRU GÖSTERİLMESİNE ENGEL OLUYOR
Az vergi ödemek bir yana, gayrimenkul sektörünün temsilcilerinin sıklıkla işaret ettiği satış tutarının yüzde 4’ü oranındaki tapu harcı, vatandaşların rayiç bedelini doğru göstermesindeki en büyük engel oluyor. Bu nedenle daha az tapu harcı ödemek isteyen vatandaşlar, rayiç bedelini daha düşük gösteriyor.
Rayiç bedelini düşük göstermek, son derece masum bir avantaj sağlamak hamlesi olmuyor. O an için az para ödenmesinden kaynaklı olarak son derece karlı olan bu işlem, ardından çok büyük sorunlara yol açabiliyor…
RAYİÇ BEDELİ DÜŞÜK GÖSTERMENİN SONUÇLARI AĞIR OLUYOR
Rayiç bedelini düşük göstermenin en temelde devlete yanlış beyan vermekten dolayı bir suç olduğunu, hatta bir tür vergi kaçırmak olduğunu unutmamak gerekiyor. Ancak iş vergi cezası ile sınırlı kalmıyor. Zira, rayiç bedelinin yanlış gösterildiğinin kanıtlanması, satıcının piyasaya olan borçları sebebi ile tapu satışının iptali yapılarak, evinin elinden gitmesine kadar süreç gelişebiliyor.
Özellikle hisseli taşınmazlarda büyük bir problem olan rayiç bedelin yanlış gösterilmesi; gayrimenkulün diğer paydaşlarından herhangi birisinin tapuda göstermiş olunan bedel karşılığında ön alım hakkına sahip olması anlamına geliyor.
CEZAİ İŞLEMLERİ ÖNEMSEMEK GEREKİYOR
Ev kaybetmeye kadar giden pek çok süreci beraberinde getiren rayiç bedelinin yanlış gösterilmesi, aynı zamanda bir tür vergi kaçırmak olduğu için yasalarca bu gibi durumlarda vergi ziyaı cezası da uygulanıyor.
Uzmanların bildirdiğine göre, rayiç bedelinin kaynaklandığı vergi ziyaı cezası; eksik ödenen tapu harcı tutarı ve bu tutarın yüzde 25’i ceza olacak şekilde temin ediliyor.
RAYİÇ BEDELE BAKANLIKTAN BİR MÜDAHALE BEKLENİYOR
Öte yandan rayiç bedelin özellikle yeni konut projesi kredisi önünde engel olmasının ardından gözler Hazine ve Maliye Bakanlığı’na çevrilmişti. Daha önce rayiç bedeli konusunda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, yeni bir açıklama yapmadı. Tapuda konut rayiç bedellerinin düşük gösterilmesine ilişkin Bakan Nebati’nin yaptığı son açıklamada ise şu ifadeler yer aldı:
“Konut fiyatlarının yükselmiş olması rayiç bedelleriyle gerçek fiyatlar arasındaki marjı çok genişletti. Bu konuda elimizde çok sağlam veriler var. Satıcı da alıcı da dikkat etsin. Bu kangrenin üzerinden gelecek çok ciddi bir çalışmamız var.”
